Хилийн чанадад оршин суугаа Монгол иргэдийнхээ нийгмийн баталгааг хангах зорилгоор НДЕГ, Төрийн банктай хамтран цахимаар даатгуулах үйлчилгээг саяхнаас нэвтрүүлсэн. Энэ талаар НДЕГ-ын Тамгын газрын мэргэжилтэн Э.Баасанжалбаас тодруулав.
-Гадаадад ажиллаж, амьдарч буй иргэд нийгмийн даатгалын шимтгэлээ сайн дураараа, цахимаар төлөх боломжтой болсон. Зарим нь энэ талаар сайн мэдээлэлгүй байх шиг байна?
-Хүн ам, орон сууцны хамгийн сүүлчийн тооллогоос үзвэл манай улсын нийт 107.140 иргэн гадаадад зургаан сараас дээш хугацаагаар ажиллаж, амьдарч байна. Жил ирэх тусам хилийн чанадыг зорьж, ажиллаж амьдарч буй Монгол иргэдийн тоо нэмэгдсээр байгаа. Эдгээр иргэд маань тодорхой хугацааны дараа эх орондоо эргэж ирэх хүсэлтэй байдаг ч нийгмийн баталгаа нь хангагдаагүй байдгаас ирэх хугацаагаа хойшлуулсаар байдаг. Тэгвэл энэ асуудлыг шийдэх зорилгоор Нийгмийн даатгалын байгууллагаас хилийн чанадаас цахимаар нийгмийн даатгалд хамрагдах боломжийг бүрдүүлсэн шинэ үйлчилгээг нэвтрүүлээд байна. Ингэхдээ нийгмийн сайн дурын даатгалд хамруулах юм. Иргэд манай www.ndaatgal.mn сайтад байрлуулсан баннер дээр дарж нэвтрэн хэрэглэгчээр бүртгүүлэх шаардлагатай. Дараа дараагийн алхмууд нь заавар дээр ойлгомжтой бичигдсэн байгаа. Бүртгүүлснийхээ дараа цахимаар гэрээгээ байгуулах юм. Энэ ажлыг Хан-Уул дүүргийн Нийгмийн даатгалын хэлтэс хариуцан ажиллаж байна. Хариуцсан нийгмийн даатгалын ажилтан гэрээ байгуулсан иргэдэд даатгалын дэвтэр нээж, сар бүр баталгаажуулаад явна. Тухайн иргэн эх орондоо ирэхдээ гэрээнд гарын үсэг зураад дэвтрээ хүлээж авах юм. Энэ үйлчилгээ өмнө нь огт байгаагүй биш л дээ. Иргэд гадаадаас сайн дурын даатгалын үйлчилгээнд хамрагдахдаа ах, дүү, хамаатан саднаараа дамжуулдаг байсан. Ийм шууд бус харилцааны явцад олон хүндрэл гардаг байсныг цэгцэлж өгсөн хэрэг. Даатгуулагч өөрөө бүртгүүлж, өөрөө гэрээлж, өөрөө шимтгэлээ төлөхийн зэрэгцээ шимтгэл төлөлтөө хянах боломжтой болсон гэсэн үг юм.
-Гадаадад амьдрагсад цалингаа хэдээр тооцож, шимтгэл төлж байгаа юм бол. Хүмүүсийн идэвх хэр байна вэ?
Өөрийн сард олж байгаа орлого, зарцуулж байгаа зарлага, ирээдүйн нийгмийн баталгаагаа хангах байдал зэргээс шалтгаалан орлогоо хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ, түүнийг 10 дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний мөнгөн дүн буюу 192 000 – 1 920 000 төгрөгийн хооронд сонгон авах боломжтой. Харин таны энэ сонгосон дүн гэрээний хугацаанд өөрчлөгдөхгүй гэдгийг анхаарах хэрэгтэй. Шимтгэлийг Нийгмийн даатгалын тухай хуулийн 15.2 дахь хэсэгт заасны дагуу 12 хувиар тооцон авна. Жишээ нь, сард 200.000 төгрөгөөр даатгуулахаар гэрээ байгуулсан иргэн сард 24.000 (200.000х12 хувь) төгрөг төлнө гэсэн үг. Энэхүү үйлчилгээг өнгөрсөн оны арванхоёрдугаар сард эхлүүлсэн. Иргэдийн дунд хүлээлт их байсан. Одоо ч хандалт их байна. Хамтран хэрэгжүүлж байгаа Төрийн банк нь “Хүний хөгжил” сангийн мөнгийг олгож байсан учраас иргэн бүр тус банкинд данс эзэмшдэг. Дансгүй байсан ч мөн цахимаар данс шинээр нээлгэх боломжтой. Тухайн иргэн дансандаа сар бүр, эсвэл улирлаар, жилээр ч юм уу, шимтгэл төлөх хугацаагаа өөрөө сонгож болно. Шимтгэлээ валютаар хийнэ. Банк тухайн өдрийнх нь ханшаар тооцож авах юм. Шинэ үйлчилгээ, ялангуяа цахим үйлчилгээ жигдэртлээ хугацаа ордог. Идэвх, хандалт сайн байгаа, бид ч үйлчилгээ, программ хангамжаа илүү сайжруулах чиглэлд анхааран ажиллаж байна.
-Нийгмийн сайн дурын даатгалд хамрагдсанаар иргэдэд ямар ашигтай вэ?
-Тэтгэврийн (10 хувь), тэтгэмжийн (нэг хувь), үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний даатгал (нэг хувь)-д тус тус хамрагдана. Ингэснээр өндөр насны, тахир дутуугийн, тэжээгчээ алдсаны тэтгэвэр, жирэмсний болон амаржсаны, хөдөлмөрийн чадвар түр алдсаны, оршуулгын тэтгэмж, хөдөлмөрийн чадвар сэргээхтэй холбоотой төлбөр, сувилалын хувьсах зардал зэргийг авах нөхцөл боломж бүрдэнэ, нийгмийн баталгаа нь төдий хэмжээнд сайжирна л гэсэн үг. Учирч болохуйц нийгмийн эрсэдлээс даатгуулагч иргэдээ хамгаалын тулд хил дамнасан нэгэн шинэ үйлчилгээг нэвтрүүлсэн нь энэ гэж ойлгож болно.
Өнөөдөр сонин О.Бат-Ундрах
